Consequenties provisieverbod voor positie consumenten in hypotheekmarkt

Na de publicatie van het Wijzigingsbesluit financiële markten 2013 op 21 december 2012, is het provisieverbod voor complexe en impactvolle financiële producten op 1 januari 2013 in werking getreden. Aanbieders van financiële producten mogen sindsdien geen provisie meer betalen aan intermediairs voor het bemiddelen of adviseren van een betalingsbeschermer, complex product, hypothecair krediet, individuele arbeidsongeschiktheidsverzekering, overlijdensrisicoverzekering of uitvaartverzekering. Dat betekent dat intermediairs voor hun werkzaamheden met betrekking tot deze producten niet meer door banken of verzekeraars betaald mogen worden in de vorm van provisie, maar dat zij hun beloning direct met de klant moeten afspreken en zich ook door die klant moeten laten betalen. Voor banken en verzekeraars geldt dat zij per 1 januari 2013 op basis van een kostprijsmodel de kosten voor advies en bemiddeling apart in rekening moeten brengen bij de consument. De kosten van advies en bemiddeling moeten worden gescheiden van de productprijs.

Dit artikel beschrijft de consequenties van de invoering van het provisieverbod bij hypotheekbemiddeling voor de Nederlandse consument. Daarbij wordt enerzijds ingegaan op de direct beoogde effecten van het provisieverbod zoals de wetgever en de toezichthouder (Autoriteit Financiële Markten, AFM) dat hebben geformuleerd, namelijk het wegnemen van ongewenste sturing door provisie en het verhogen van de kwaliteit van hypotheekadviezen. Anderzijds behandelt dit artikel enkele neveneffecten van het provisieverbod, zoals die op de marktaandelen, prijs en toegankelijkheid van hypotheekadvies.