Redactioneel

Nummer 2022-1 van het NTKR: Tijdschrift voor Recht en Religie bevat vier artikelen, een kroniek en een boekrecensie.

William d’Britto schreef een artikel over de Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren (Congregatio pro Gentium Evangelisatione): ‘The Implementation of the Instruction of Congregation of the Evangelisation of Peoples, 2001 and Priests on Loan.’ De kerk is er niet om missionaire taken uit te voeren, maar zij is in wezen missionair. Dat geldt ook voor de Rooms-Katholieke Kerk, zoals mag blijken uit de genoemde congregatie. Dat missionaire wezen sluit aandacht voor solidariteit, gerechtigheid, equality en een vreedzaam samenleven met andere religies in. Missionair (kerken)werk is niet vrijblijvend. Vandaar de ‘Instruction on the sending abroad and Sojourn of Diocesan Priests from Mission Territories’ waarover d’Britto in zijn artikel schrijft.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) deed op 9 november 2021 uitspraak in de zaak De Wilde. De rechtsvraag die daarin aan de orde kwam, was of het pastafarisme een religie is. De Nijmeegse jonge hoogleraar en lid van de (hoofd)redactie Hansko Broeksteeg schreef een artikel over benaderingen die de (Nederlandse) rechter toepast om het pastafarisme juridisch te duiden, maar ook over de in de literatuur gebezigde benaderingen.

De Zwitserse rechtshistoricus en deskundige op het terrein van recht en religie René Pahud de Mortanges van de rechtenfaculteit van de universiteit in Fribourg schreef met een van zijn promovendi, Barnaby Leitz, een artikel over het burgerlijk huwelijk naar Zwitsers recht: ‘Mandatory civil marriage according to Swiss law: Superfluous historical remnant or building block in the fight against forced religious marriages?’ Ze laten vanuit het perspectief van rechtsgeschiedenis en hedendaagse migratie de verander(en)de context zien van het burgerlijk huwelijk. Het gaat daarbij over de afdwingbaarheid van het burgerlijk huwelijk door de overheid en diverse religieuze en/of culturele opvattingen over het huwelijk.

Een onderwerp dat velen ook bezighoudt, is de vraag of de overheid de godsdienstvrijheid mag inperken tijdens een pandemie. Jouke Posthumus schreef er een artikel over: ‘Godsdienstvrijheid ten tijde van een pandemie. Mag de burgemeester een kerk sluiten die zich niet houdt aan de coronamaatregelen?’ In een overwegend seculiere samenleving wordt de uitzonderingspositie voor geloofsgemeenschappen op basis van godsdienstvrijheid niet begrepen, vooral niet als orthodoxe geloofsgemeenschappen prominent in het nieuws komen, omdat ze toch kerkdiensten organiseren. Omgekeerd voelen in diezelfde samenleving orthodoxe geloofsgemeenschappen zich niet begrepen als zij stellen dat de gang naar het kerkgebouw noodzakelijk is voor de geloofsbeleving, dat het een heilig voorschrift is.

Dit nummer bevat weer een kroniek, met als onderwerp fiscale jurisprudentie over religieuze, spirituele en levensbeschouwelijke instellingen in de periode 2019-2021 door Mitra Tydeman. Zij verdedigde op 14 april jl. aan de Erasmus Universiteit Rotterdam haar dissertatie Op zoek naar de heilige graal: Een juridisch en fiscaal onderzoek naar de anbi-categorie religie, spiritualiteit en levensbeschouwing. Van harte gefeliciteerd met de doctorsgraad!

Victor A. van Bijlert, oud-docent aan de Faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit, schreef op het vakgebied van religie en recht, toegespitst op India, een recensie over het boek Identifying and Regulating Religion in India: Law, History and the Place of Worship van de hand van Geetanjali Srikantan.

Een woord van dank is op z’n plaats richting de auteurs, de kroniekschrijver, de recensent, de reviewers, de medewerkers van Uitgeverij Paris in Zutphen en zij die het NTKR financieel mogelijk maken!

Mede namens de (hoofd)redactie: een goede zomer 2022 toegewenst!

Leon van den Broeke