Doelmatigheid en coherentie in het zeerecht

Blijkens de literatuur behoren doelmatigheid van het recht en eenheid van het recht tot de essentiële vereisten van het Nederlandse rechtsstelsel. In dit artikel wordt aan de hand van een aantal rechterlijke uitspraken bezien in hoeverre aan deze beginselen in het zeerecht aandacht is besteed. De arresten Ufuk en Hanjin Oakland hebben betrekking op de mogelijkheid om voor een ladingclaim tegen iemand anders dan de scheepseigenaar beslag op het schip te leggen. In Ufuk wordt het belang van deze mogelijkheid onderstreept onder verwijzing naar het oogmerk van de wetgever van Boek 8 BW om de positie van de cognossementhouder te versterken, terwijl in Hanjin Oakland die mogelijkheid feitelijk illusoir wordt gemaakt door de hantering van het ipr. Als gevolg hiervan wordt de eenheid van intern recht en ipr verstoord. De uitspraak van de Hoge Raad in het arrest Godafoss biedt een ander voorbeeld van een botsing tussen de regeling in Boek 8 BW en het ipr (uitleg van de CMR). In het arrest Brouwersgracht is geoordeeld dat in veel gevallen de ontvangstexpediteur de enige is die een claim kan instellen tot vergoeding van schade aan lading van de principaal van de expediteur. Deze beslissing is in mijn visie een voorbeeld van ondoelmatige toepassing van het recht. Het recht biedt echter enkele mogelijkheden die ondoelmatigheid te verzachten.