Tijd voor een evaluatie van het tuchtrecht in de financiële sector in Nederland. Duidelijk is de roep binnen en buiten de financiële sector om een serieuze toepassing van het tuchtrecht. Deze bundel brengt het tuchtrecht voor de financiële sector in kaart. Naast beschrijvende – voor de praktijk relevante – bijdragen, bevat de bundel ook opiniërende bijdragen. Daarbij wordt onder andere de vraag beantwoord welke verwachtingen aan het tuchtrecht mogen worden ontleend.
Ook wordt daarbij de vraag gesteld of het tuchtrecht wel een geschikte vorm van regulering is voor de medewerkers van financiële ondernemingen. Daarnaast schetsen specialisten uit de wetenschap, de (tucht)rechtspraak, de advocatuur en de financiële sector de contouren waartegen het gedrag van individuen getoetst wordt of zou moeten worden. Daarbij zijn niet alleen wettelijke voorschriften de norm voor deze beroepsgroep, maar kunnen ook ‘zachtere’ regels of omgangsvormen van toepassing zijn die specifiek zijn voor deze beroepsgroep. Het is juist deze combinatie van ‘hard and soft rules’ die het tuchtrecht, en daarmee deze bundel, zo boeiend maakt.
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Prof. dr. Tom Loonen is werkzaam als directeur Private Banking bij InsingerGilissen Bankiers N.V. Daarnaast is hij hoogleraar aan de School of Business and Economics, Vrije Universiteit Amsterdam. Hier doceert hij financieel recht en compliance. Te- vens is hij verbonden aan de Universiteit van Amsterdam (Master in International Finance), waar hij Corporate Governance doceert. Hij is Raad (plv.) aan de Onder- nemingskamer van het gerechtshof te Amsterdam en lid van de Tuchtcommissie Banken. Voorts is hij gerechtelijk deskundige voor diverse rechtbanken en gerechts- hoven en landelijk expert aan het Openbaar Ministerie. Hij publiceert regelmatig (inter)nationaal over financieel recht, compliance en ethiek en is redacteur bij de Financieel-Juridische Reeks.
Dr. mr. Frank ’t Hart is oprichter en compagnon van Hart advocaten. Hart advo- caten is een gespecialiseerd advocatenkantoor voor financiële ondernemingen en houdt zich uitsluitend bezig met financieel recht.
’t Hart is rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Gelderland. Daarnaast doceert en publiceert hij regelmatig over het financieel recht en is hij redacteur van (juri- dische) boekenseries en tijdschriften.
Prof. mr. dr. Jonathan Soeharno (theoloog, filosoof en jurist) is hoogleraar rechtspleging en rechtsfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam en advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek N.V. Hij is specialist op het terrein van ethiek en integriteit, onder meer in de financiële sector. Hij promoveerde op de integriteit van rechters (2009), hield zijn oratie over de waarde van de eed (2013), doceert be- roepsethiek voor de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie (sinds 2009), was lid van de commissie herijking gedragsregels advocatuur (2018) en is voorzitter van de Commissie Wetenschappelijke Integriteit van de Universiteit van Amsterdam. Hij is toezichthouder bij het Ronald McDonald Kinderfonds.
Jhr. mr. Toon Huydecoper studeerde rechten in Utrecht. Na (verplichte) militaire dienst, begon hij als advocaat in Den Haag. Hij is vervolgens dertig jaar – bij het- zelfde kantoor – advocaat gebleven. Aansluitend werd hij benoemd tot Advocaat- Generaal bij de Hoge Raad. Die functie heeft hij tot zijn pensionering vervuld. Tij- dens zijn periode in de advocatuur was hij Algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten, een functie waarin hij zich veel met het (advocaten-)tuchtrecht heeft beziggehouden.
Mr. Constant van Tuyll van Serooskerken studeerde rechten in Groningen. Hij heeft bij diverse grote kantoren gewerkt, voordat hij zich aansloot bij VESPER Ad- vocaten, een kantoor met een duidelijke focus op FinTech en financiële instellingen. Constant heeft een achtergrond in arbeidsrecht en financieel toezicht-recht, en combineert beide in zijn huidige advies- en procespraktijk. Specifieke aandacht
gaat daarbij uit naar (financieel) beloningsbeleid, maar hij adviseert ook over on- derwerpen als (her)toetsing van beleidsbepalers en het bancaire tuchtrecht. Constant is daarnaast docent aan de UvA en promoveert in Nijmegen op het snijvlak tussen arbeidsrecht en financieel toezicht-recht.
Mr. Elisabeth van Emden studeerde privaatrecht in Groningen en is sinds 2004 advocaat. Zij werkt thans als advocaat bij NN Advocaten (het interne advocatenkan- toor van Nationale-Nederlanden). In die rol behandelt zij vooral zaken op het gebied van beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid, verzekeringsrecht en financieel recht. Daarnaast verricht Elisabeth sinds 2016 promotieonderzoek aan de Radboud Uni- versiteit Nijmegen, naar de (on)mogelijkheden van toerekening van externe kennis bij onrechtmatige daad.
Mr. drs. Laura Stortelder is werkzaam als advocaat financieel recht bij Hart advo- caten te Amsterdam. Haar werkzaamheden hebben zowel betrekking op de advies- praktijk (over aangelegenheden ten aanzien van de Wft en aanverwante regelgeving, de Wwft en de Wtt), als op de procespraktijk (civielrechtelijke geschillen bij de rechtbank, gerechtshoven en het KiFiD en bestuursrechtelijke procedures). Laura is daarnaast werkzaam als secretaris van de Tucht- en Geschillencommissie van DSI. Tevens is zij auteur voor de Groene Serie van Wolters Kluwer.
Mr. Jos Hillen studeerde privaatrecht en bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Na zijn studie was hij tot 1998 wetgevingsjurist bij het Ministerie van Financiën, met bijzondere aandacht voor de wet- en regelgeving op het gebied van de financiële markten en betalingsverkeer. Aansluitend was hij tot en met 2011 directeur juridische zaken, fiscale zaken en compliance bij BNG Bank. In de periode 2007-2017 was hij tevens voorzitter van de DSI Tuchtcommissie, en daarnaast was hij enige jaren rechter-plaatsvervanger in de Rechtbank Rotterdam. Hij is thans nog werkzaam als lid van de Tuchtcommissie Banken. In het verleden heeft hij deel uitgemaakt van de redactie van het Tijdschrift voor Financieel Recht, de redactie van de Financieel Juridische Reeks en de redactie van de Editie Schuurman & Jor- dens.
Mr. dr. Gijs Molkenboer studeerde rechten in Utrecht. In 1996 studeerde hij af in de studierichtingen Privaatrecht en Strafrecht. Gijs is werkzaam als Head Insurance Law & Litigation bij verzekeraar VIVAT N.V. Daarnaast is hij actief als docent, onder meer aan de Beroepsopleiding Advocaten en als gastdocent aan de Universiteit Utrecht. Hij is lid van de redactie van de Financieel Juridische Reeks en het Tijdschrift voor Civiele Rechtspleging, en publiceert regelmatig in juridische vakbladen.
Mr. drs. Iris Palm-Steyerberg studeerde rechten en psychologie in Utrecht en is afdelingshoofd bij de divisie Juridische Zaken bij De Nederlandsche Bank (DNB). Daarvoor was Iris werkzaam bij de Autoriteit Financiële Markten en bij advocaten- kantoren Boekel de Nerée en DLA Piper. Iris is tevens als fellow en buitenpromo- venda verbonden aan het Instituut voor Financieel Recht, onderdeel van het On- derzoekscentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit Nijmegen. Haar promotieonderwerp ligt op het terrein van bestuurderstoetsingen in de finan- ciële sector. Hierover publiceert zij regelmatig in juridische vakbladen. Daarnaast is Iris docent bij de Grotius Academie, specialisatie-opleiding Financieel recht, en maakt zij deel uit van de redactie van de Financieel Juridische Reeks.
Voorwoord
1 Wettelijk gereguleerd tuchtrecht in de financiële sector: een vergelijkende analyse met andere vertrouwensberoepen – Prof. dr. A.J.C.C.M. Loonen
1.1 Inleiding
1.2 Tuchtrecht als kenmerk voor professionalisme
1.3 Analyse onder tuchtcolleges
1.4 Analyse en conclusie
2 Van tuchtrecht bankiers naar tuchtrecht banken – Prof. mr. dr. J.E. Soeharno
2.1 Zuiveringsactie geslaagd?
2.2 Terug naar start: fundamentele weeffouten
2.3 Balans opgemaakt van de tuchtrechtspraak: de kern van het bankwezen valt daarbuiten
2.4 Wat moet er veranderen?
2.5 Naar een volwaardig tuchtrecht banken
2.6 Besluit – van tuchtrecht bankiers naar tuchtrecht banken
3 Tucht en orde in het bankwezen – Jhr. mr. T. Huydecoper
4 Over tucht gesproken – Dr. mr. F.M.A. ’t Hart
4.1 Inleiding
4.2 Kort historisch overzicht
4.3 Reikwijdte en gedragscodes
4.4 Tuchtmaatregelen
4.5 Analyse tuchtrechtspraak
4.6 Enkele observaties
4.7 Slotbeschouwing
5 Het bankentuchtrecht en het arbeids(tucht)recht: een goed huwelijk? – Mr. C.F.J. van Tuyll van Serooskerken
5.1 Inleiding
5.2 Afbakening bankentuchtrecht en arbeidstuchtrecht
5.3 Bankbeleid in strijd met klantbelang
5.4 Afbakening tot privéhandelingen
5.5 Conclusie
6 De tuchtprocedure als opmaat naar civielrechtelijke aansprakelijkheid – Mr. E.A.L. van Emden
6.1 Inleiding
6.2 Het ‘vergelijkingsmateriaal’; overeenkomsten en verschillen met beroepsaansprakelijkheid
6.3 Afbakening: aansprakelijkheidsprocedures, tuchtzaken en oneigenlijke tuchtzaken
6.4 Het juridisch kader: de tuchtuitspraak bindt de civiele rechter maar in beperkte mate
6.5 Onderzoek naar, en bewijs van, feiten
6.6 De toetsingsmaatstaf: laakbaarheid versus toerekening
6.7 De toetsingsmaatstaf: verschil in normstelling
6.8 Doorwerking van tuchtnormen in het aansprakelijkheidsrecht
6.9 De aan te spreken persoon
6.10 Persoonlijke aanspreekbaarheid in geval van handelen namens een organisatie
6.11 Belanghebbende versus belang en relativiteit
6.12 De impact van tijdsverloop
6.13 Overige aspecten van aansprakelijkheid; matiging
6.14 Praktische aanwijzingen
6.15 Afrondend
7 Tuchtrechtspraak in de praktijk – Mr. drs. L. Stortelder en mr. J.L.S.M. Hillen
7.1 Inleiding
7.2 Deelnemers en gecertificeerden
7.3 Zelfregulering en gedragsregels
7.4 De DSI tuchtprocedure
7.5 Uitspraken
8 Tuchtrecht voor financiële instellingen/financiële sector – Mr. dr. G.J.P. Molkenboer
8.1 Inleiding
8.2 De Tuchtraad Financiële Dienstverlening (Assurantiën)
8.3 De positie van toezichthouders en hun status als belanghebbenden in de procedure voor de Tuchtraad
8.4 Uitbreiding tuchtrecht op instellingen wenselijk?
8.5 Conclusies
9 Bancair tuchtrecht, toezicht en de geschiktheids- en betrouwbaarheidstoetsing van bestuurders, commissarissen en leden van het tweede echelon – Mr. drs. I.P. Palm-Steyerberg
9.1 Inleiding
9.2 De plaats van het tuchtrecht in het financieel toezichtrecht / 157
9.3 Bestuurderstoetsingen
9.4 Bancair tuchtrecht en de betrouwbaarheidseisen
9.5 Bancair tuchtrecht en de geschiktheidseisen
9.6 Informatiedeling
9.7 Sancties
9.8 Voorkomen van ongewenste samenloop
9.9 Afsluitende opmerkingen
