Wanneer de vordering van de conservatoir beslaglegger uiteindelijk door de rechter wordt afgewezen, is het beslag ten onrechte gelegd. De beslaglegger moet dan in beginsel de eventuele schade van de beslagene vergoeden. Het feit dat er rechterlijk verlof is verleend voor het leggen van het conservatoir beslag, doet daar niet aan af. Het bijzondere karakter van deze ‘risicoaansprakelijkheid’ na ten onrechte gelegd conservatoir beslag roept belangrijke vragen op. Wat als bijvoorbeeld de vordering van de beslaglegger niet op inhoudelijke gronden is afgewezen, maar om andere redenen is gesneuveld? Wanneer vangt de verjaringstermijn van de vordering tot schadevergoeding aan? Rechtvaardigt het karakter van de aansprakelijkheid toepassing van de ‘omkeringsregel’ in de schadevergoedingsprocedure? Kunnen derden tot vergoeding van de schade worden gedwongen? Deze en vele andere vragen komen in dit boek aan de orde.
Een gedeelte van het onderzoek is van rechtsvergelijkende aard. Hoe springt men in België en Duitsland door de verschillende dogmatische hoepels en wat kan daarvan voor de Nederlandse rechtspraktijk worden geleerd?
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Mr. dr. Gijs Molkenboer studeerde rechten in Utrecht. In 1996 studeerde hij af in de studierichtingen Privaatrecht en Strafrecht. Gijs is werkzaam als Head Insurance Law & Litigation bij verzekeraar VIVAT N.V. Daarnaast is hij actief als docent, onder meer aan de Beroepsopleiding Advocaten en als gastdocent aan de Universiteit Utrecht. Hij is lid van de redactie van de Financieel Juridische Reeks en het Tijdschrift voor Civiele Rechtspleging, en publiceert regelmatig in juridische vakbladen.
Lijst van afkortingen
1 Inleiding en opzet onderzoek
1.1 Algemeen
1.2 Evenwicht?
1.3 Waarom een onderzoek naar de ‘derde pijler’?
1.4 Doel- en probleemstelling, grenzen van het onderzoek
1.5 Belang van het onderzoek
1.6 Plan van behandeling
1.7 Knelpunten
1.8 Praktische en terminologische wenken
2 Rechtsgeschiedenis
2.1 Inleiding
2.2 Romeinse recht, tot 260 n.Chr.
2.3 Germaans en oudvaderlands recht, tot 1795
2.4 Een diffuus intermezzo, 1795-1838
2.5 Het Wetboek van Regtsvordering, 1838-1991
2.6 De fundamentele herziening van het beslagrecht, 1992
2.7 Relevante verdragen, invloed op het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering 1933-heden
2.8 Conclusies
3 Grondslagen voor aansprakelijkheid en kenmerken vordering
3.1 Prejuridische grond onder de grondslagen
3.2 De aard van de vordering na onterecht beslag in de literatuur en jurisprudentie
3.3 Afbakening: gedeeltelijk (on)terecht beslag: een onrechtmatige daad maar misbruik van recht, Hoda International/Mondi Foods, 2003
3.4 Eerste knelpunt, de onrechtmatige daad als grondslag
3.5 Tweede knelpunt, de aard van de risicoaansprakelijkheid
3.6 Derde knelpunt, de ‘bijzondere omstandigheden’ als pseudorechtvaardigingsgrond?
3.7 Vierde knelpunt, ontbreken van een inhoudelijke afwijzing van de vordering van de beslaglegger 3.8 Vijfde knelpunt, de irrelevantie van de processuele tussenstand, moment(en) beoordeling en splitsing beoordelingskaders?
3.9 Zesde knelpunt, verjaring van de vordering van de beslagene
3.10 Toepasselijk recht op de vordering tot vergoeding van schade
3.11 Wettelijke basis?
3.12 Vordering overdraagbaar en vatbaar voor overdracht?
3.13 Conclusies
4 De positie van de beslagene tot de definitieve uitspraak in de hoofdzaak
4.1 Inleiding
4.2 Contractueel uitsluiten van conservatoir beslag?
4.3 Zevende knelpunt, de beperkte invloed van de (aspirant-)beslagene op de verzoekschriftprocedure
4.4 Achtste knelpunt, artikel 701 Rv wordt te beperkt gebruikt en erodeert bovendien
4.5 Negende knelpunt, de beperkte mogelijkheden tot opheffing van het beslag
4.6 Tiende knelpunt, beperkte mogelijkheden om ná het leggen van beslag zekerheid voor mogelijke beslagschade af te dwingen
4.7 Elfde knelpunt, de bankgarantie ter opheffing van het beslag en de hiermee verkregen prachtige(r) positie voor de beslaglegger
4.8 De irrelevantie van de tussenstand in de procedure revisited
4.9 De betaling onder protest, promotie of degradatie naar ander beoordelingskader?
4.10 Beslag voor beslag?
4.11 Conclusies
4.12 Suggesties
5 Schadevergoeding
5.1 Inleiding
5.2 Algemene verweren beslaglegger
5.3 Twaalfde knelpunt, de (tweede) causaliteit en toerekening naar redelijkheid
5.4 Dertiende knelpunt, de bewijslast
5.5 Veertiende knelpunt, de schoonheid van de hypothetische vergelijking en de onbereikbaarheid daarvan
5.6 Schadeposten
5.7 Processuele aspecten van de vordering van de beslagene
6 Aansprakelijkheid van derden voor een onterecht gelegd beslag
6.1 Inleiding
6.2 Aansprakelijkheid van de advocaat van de beslaglegger
6.3 Aansprakelijkheid van bestuurders na een door een bv of nv gelegd onrechtmatig beslag
6.4 Aansprakelijkheid van de gerechtsdeurwaarder na ten onrechte gelegd beslag
6.5 Aansprakelijkheid van de ‘achterliggende procespartij’ of opdrachtgever van de procespartij na een ten onrechte gelegd beslag
7 Schadevergoeding na bewarende maatregelen in België en Duitsland
7.1 Inleiding
7.2 Bewarend beslag in België
7.3 Bewarend beslag in Duitsland
8 Slotbeschouwing en belangrijkste conclusies
8.1 Het pannenbier van de Hoge Raad
8.2 Het fundament
8.3 Paalwormen in de heipalen
8.4 Losse traptreden naar boven
8.5 Tocht op zolder, beslagene in de kou
8.6 Gluren bij de buren
8.7 Renoveren of nieuwbouw?
Summary
Lijst verkort aangehaalde literatuur en publicaties
Besproken en geciteerde jurisprudentie
Dankwoord
Curriculum vitae
Bijlage