Het Nederlandse internationaal privaatrecht kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan nationale en internationale rechtsinstrumenten. Bij vrijwel ieder onderwerp speelt de vraag naar de verhouding tussen nationale IPR-bepalingen (Boek 10 BW, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, diverse verspreide bepalingen), IPR-Verordeningen, Haagse IPR-verdragen of andere IPR-verdragen een centrale rol. Het bepalen van het temporele, materiële en formele toepassingsgebied van de diverse instrumenten en het vaststellen van hun onderlinge verhouding, is daarbij cruciaal. Deze gelaagdheid van regelingen maakt het internationaal privaatrecht tot een onoverzichtelijk rechtsgebied. Het Handboek Internationaal Privaatrecht heeft tot doel om de student, maar ook de praktijkjurist, op gestructureerde wijze door dit boeiende rechtsgebied te gidsen.
In de 27 hoofdstukken van dit boek wordt nagenoeg het gehele Nederlandse IPR behandeld. De eerste drie hoofdstukken bevatten een bespreking van het karakter van het rechtsgebied, de ontwikkeling, alsmede de grondslagen en beginselen van het conflictenrecht en de diverse aanknopingstechnieken. De hoofdstukken 4 tot en met 22 richten zich op de vraag welk recht de Nederlandse rechter dient toe te passen in een internationale situatie. In de hoofdstukken 23 tot en met 25 komt de vraag aan de orde wanneer de Nederlandse rechter bevoegdheid mag aannemen in een grensoverschrijdend geval. Hoofdstuk 26 richt zich op de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse (rechterlijke) beslissingen, terwijl hoofdstuk 27 een verhandeling bevat over het Nederlandse interregionaal privaatrecht.
Aangezien dit boek zich primair richt op de Masterstudent aan Nederlandse universiteiten is afgezien van uitgebreide verwijzingen naar literatuur en jurisprudentie. Waar nuttig zijn verwijzingen in voetnoten opgenomen. Wel is per hoofdstuk aangegeven in welke andere werken meer materiaal over het betreffende onderwerp kan worden gevonden.
Prof. mr. M.H. ten Wolde is hoogleraar privaatrecht, internationaal privaatrecht en internationaal vervoerrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, alsmede directeur van het Ulrik Huber Instituut voor Internationaal Privaatrecht. Daarnaast adviseert hij de rechtspraktijk via het kantoor Ten Wolde Amsterdam (ipradvies.nl).
Inhoud
1 Nederlands internationaal privaatrecht
1.1 De internationale reikwijdte van nationaal privaatrecht
1.2 De voorwaarden voor toepassing van het internationaal privaatrecht
1.3 Karakter van het internationaal privaatrecht
1.4 Doel en functie van het internationaal privaatrecht
1.5 Aanverwante rechtsgebieden
1.6 Bronnen van internationaal privaatrecht
2 Geschiedenis van het conflictenrecht
2.1 Algemeen
2.2 Het oude Griekenland
2.3 Het Romeinse recht
2.4 De vroege middeleeuwen
2.5 De late middeleeuwen; ontwikkeling van de statutenleer
2.6 De Hollandse Statutisten
2.7 Friedrich Carl von Savigny
2.8 Nieuwe theorieën
3 Conflictenrecht. Algemeen deel
3.1 Algemeen
3.2 Soorten en structuren van conflictregels
3.3 Conflictregels en aanknopingsbeginselen
3.4 Structuur van de meerzijdige conflictregel
3.5 Algemene leerstukken
3.6 Toepasselijk recht op rechtshandelingen en rechtsfeiten; vorm en inhoud
3.7 Fait accompli; erkenning en bescherming van ‘verkregen rechten’
3.8 Nadere beschouwingen over het conflictenrecht. Grondslag, methode en het verband met het betrokken buitenland
4 Personenrecht. Staat en rechtsbevoegdheid
4.1 Algemeen
4.2 Minderjarigheid
4.3 Meerderjarigheid
5 De naam
5.1 Algemeen
5.2 Toepasselijk recht op de naam van een vreemdeling
5.3 Toepasselijk recht op de naam van een Nederlander
6 Het huwelijk
6.1 Algemeen
6.2 Huwelijksbevoegdheid
6.3 Huwelijksvoltrekking en bevoegdheid ambtenaar van de burgerlijke stand
6.4 Erkenning van in het buitenland voltrokken huwelijken
6.5 Overgangsrecht
6.6 De geldigheid van het huwelijk als voorvraag
7 Rechtsbetrekkingen tussen de echtgenoten
7.1 Algemeen
7.2 De (persoonlijke) rechtsbetrekkingen tussen echtgenoten tot 29 januari 2019
7.3 De (persoonlijke) rechtsbetrekkingen tussen echtgenoten vanaf 29 januari 2019
8 Het huwelijksvermogensregime
8.1 Algemeen
8.2 Toepasselijk recht; conflictregelkalender
8.3 Het Haags Huwelijksgevolgenverdrag 1905
8.4 De commune verwijzingsregels in de periode van 23 augustus 1977 tot 1 september 1992
8.5 Het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978
8.6 De Verordening Huwelijksvermogensstelsels
9 Ontbinding van het huwelijk
9.1 Algemeen
9.2 Boek 10 BW
9.3 Het objectief toepasselijke recht; lex fori
9.4 Rechtskeuze
9.5 Voortgezet gebruik van de echtelijke woning
10 Het geregistreerd partnerschap
10.1 Algemeen
10.2 Bevoegdheid, aangaan en vorm van het geregistreerd partnerschap
10.3 Toepasselijk recht op en erkenning van een in het buitenland aangegaan geregistreerd partnerschap
10.4 Rechtsbetrekkingen tussen geregistreerde partners tot 29 januari 2019
10.5 Het partnerschapsvermogensregime tot 29 januari 2019
10.6 Verordening Partnerschapsvermogensregime met ingang van 29 januari 2019
10.7 Pensioenrechten
10.8 Beëindiging van een in Nederland aangegaan geregistreerd partnerschap
10.9 Erkenning van een buiten Nederland tot stand gekomen beëindiging van een geregistreerd partnerschap
11 Afstamming
11.1 Algemeen
11.2 Het ontstaan van familierechtelijke betrekkingen door geboorte
11.3 Ontkenning van het ouderschap
11.4 Het ontstaan van familierechtelijke betrekkingen door geboorte uit een ongehuwde moeder
11.5 Het ontstaan van familierechtelijke betrekkingen door erkenning
11.6 Ongedaan maken van een eerdere erkenning
11.7 Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap
11.8 Wettiging
11.9 De gevolgen van het bestaan van familierechtelijke betrekkingen
11.10 Afstamming. Erkenning van buitenslands tot stand gekomen beslissingen, rechtsfeiten en rechtshandelingen
12 Adoptie
12.1 Algemeen
12.2 De Wobka
12.3 Het Haags Adoptieverdrag 1993
12.4 Boek 10 BW, Titel 6, Adoptie
12.5 Erkenning van niet-verdragsadopties
12.6 Omzetting van zwakke adopties naar sterke adopties buiten het Haags Adoptieverdrag 1993
13 Ouderlijke verantwoordelijkheid
13.1 Algemeen; afstemming van diverse regelingen
13.2 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996
14 Levensonderhoud
14.1 Algemeen
14.2 Het Haags Alimentatieprotocol 2007
15 Erfrecht
15.1 Algemeen; conflictregelkalender
15.2 Het Haags Erfrechtverdrag 1989
15.3 De conflictregels inzake de formele geldigheid van uiterste wilsbeschikkingen
15.4 Nalatenschappen opengevallen op of na 17 augustus 2015 worden beheerst door de Europese Erfrechtverordening
16 Corporaties
16.1 Erkenning van en toepasselijk recht op rechtspersonen en andere corporaties; Incorporatieleer
16.2 Erkenning en toepasselijk recht op corporaties volgens Boek 10 BW
16.3 Het begrip ‘corporatie’
16.4 Omvang van het corporatiestatuut
16.5 Criminele en terroristische organisaties
16.6 Wet op de formeel buitenlandse vennootschappen
16.7 De vestigingsvrijheid van vennootschappen volgens artikel 49 en artikel 54 VWEU en de betekenis voor het IPR-vennootschapsrecht
17 Vertegenwoordiging
17.1 Inleiding
17.2 Samenloop van het Haags Vertegenwoordigingsverdrag 1978 en de Rome I-Verordening
17.3 Het materiële toepassingsgebied van het Haags Vertegenwoordigingsverdrag 1978
17.4 De verhouding vertegenwoordigde-vertegenwoordiger
17.5 De verhouding vertegenwoordigde-derde
17.6 De verhouding vertegenwoordiger-derde
18 Goederenrecht
18.1 Algemeen; de lex rei sitae
18.2 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot zaken
18.3 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot vorderingsrechten
18.4 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot aandelen
19 Trusts
19.1 Algemeen
19.2 De Anglo-Amerikaanse trust
19.3 Toepasselijke regelingen en definitie van het begrip ‘trust’
19.4 Het Haags Trustverdrag 1985
20 Verbintenissen uit overeenkomst
20.1 De Rome I-Verordening
20.2 De verhouding tussen de Rome I-Verordening en andere regelingen
20.3 Het toepassingsgebied van de Rome I-Verordening
20.4 Het systeem van verwijzingsregels
20.5 Toepasselijk recht; rechtskeuzebevoegdheid
20.6 Toepasselijk recht bij gebreke van een rechtskeuze
20.7 De totstandkoming en de materiële geldigheid van de overeenkomst
20.8 De totstandkoming en de materiële geldigheid van de rechtskeuze
20.9 De formele geldigheid van de overeenkomst
20.10 De vervoerovereenkomst
20.11 De consumentenovereenkomst
20.12 De verzekeringsovereenkomst
20.13 De individuele arbeidsovereenkomst
20.14 Cessie van vorderingen
20.15 Subrogatie
20.16 Bepalingen van bijzonder dwingend recht
20.17 Openbare orde
21 Onrechtmatige daad
21.1 Algemeen
21.2 De Rome II-Verordening
21.3 Het toepassingsgebied van de Rome II-Verordening
21.4 Het stelsel van verwijzingsregels
21.5 Rechtskeuzebevoegdheid
21.6 Bijzondere onrechtmatige daden
21.7 Oneerlijke concurrentie en daden die de vrije concurrentie beperken
21.8 Milieuschade
21.9 Inbreuk op intellectuele eigendomsrechten
21.10 Collectieve actie bij arbeidsconflicten
21.12 Niet-contractuele verbintenissen anders dan uit onrechtmatige daad
21.13 Voorrangsregels, veiligheidsvoorschriften en openbare orde
21.14 Verkeersongevallen
21.15 Productaansprakelijkheid
22 Internationaal bevoegdheidsrecht
22.1 Inleiding
22.2 Internationale regelingen
23 De Brussel I bis-Verordening
23.1 Algemeen
23.2 Het toepassingsgebied van de Brussel I bis-Verordening
23.3 Het systeem van de bevoegdheidsregels
23.4 De wijze van vaststellen van de bevoegdheid
23.5 De algemene regel: forum rei
23.6 Alternatieve bevoegdheidsregels
23.7 Meerdere verweerders
23.8 Tegenvordering
23.9 Bijzondere bevoegdheidsregels
23.10 Litispendentie en samenhangende vorderingen
24 Bevoegdheidsregels in andere verdragen en verordeningen
24.1 Ontbinding van het huwelijk. Brussel II bis-Verordening
24.2 Ouderlijke verantwoordelijkheid
24.3 Levensonderhoud
24.4 Huwelijksvermogensrecht; Verordening Huwelijksvermogensstelsels
24.5 Erfrecht; Erfrechtverordening
24.6 Haags Forumkeuzeverdrag 2005
25 Commuun internationaal bevoegdheidsrecht
25.1 De wijze van procederen ten overstaan van de Nederlandse rechter
25.2 Commuun internationaal bevoegdheidsrecht algemeen
25.3 Opzet van de rechtsmachtregeling
25.3.3.7 Vennootschappen of rechtspersonen / 407
25.4 Meerdere gedaagden en reconventionele vorderingen / 407
25.5 Forumkeuze
25.6 Verzoekschriftprocedures
25.7 Beëindiging van een geregistreerd partnerschap
25.8 Forum necessitatis
25.9 Vreemdelingenbeslag en andere gronden
25.10 Algemene uitzonderingen
26 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen
26.1 Algemeen
26.2 De Brussel I bis-Verordening
26.3 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen onder het commune Nederlandse recht
27 Interregionaal privaatrecht in het Koninkrijk der Nederlanden
27.1 Algemeen
27.2 Het Koninkrijk der Nederlanden als één rechtsgebied
27.3 Zeven stelsels van interregionaal conflictenrecht
27.4 Zeven stelsels van interregionaal bevoegdheidsrecht
Trefwoordenregister
