Interne flexibilisering is tot op heden betrekkelijk weinig aandacht ten deel gevallen in de juridische en sociaal-wetenschappelijke literatuur. In ieder geval kan de geringe aandacht niet worden toegeschreven aan het belang dat bedrijven en instellingen inmiddels bij interne flexibilisering hebben.
Interne flexibilisering heeft zich, naast externe flexibilisering, ontwikkeld tot een strategie die cruciaal is voor bedrijven en instellingen bij het zich aanpassen aan veranderende (markt)situaties en omstandigheden. Een tweede prominent aspect van interne flexibilisering heeft betrekking op het
aanpassingsvermogen en de inzetbaarheid van werknemers. Hier raakt interne flexibilisering sterk aan employability – een zeer actueel thema in CAO’s, het sociaal recht en het HRM-beleid.
Hoever de werkgever kan gaan met interne flexibilisering is geen uitgemaakte zaak. Is het voor de werknemer kiezen of delen of kan hij of zij grenzen stellen aan zijn of haar inzetbaarheid?
Dit boek is het eerste boek in het Nederlandse taalgebied dat ingaat op de juridische en organisatorische aspecten van interne flexibilisering binnen arbeidsorganisaties. In de diverse bijdragen aan dit boek wordt nagegaan binnen welke randvoorwaarden interne flexibilisering haalbaar en wenselijk is. In de praktijk komt deze vraag steeds vaker aan de orde en blijken er diverse knelpunten te bestaan. Naast praktijkvoorbeelden en dilemma’s van interne flexibilisering komen ook de heersende doctrine en de rechtspraak terzake uitgebreid aan de orde. Bovendien bevat het boek een praktische ‘checklist’ voor de wijziging van arbeidsovereenkomsten en een uitgebreide inleiding en epiloog.
Dr. A.G. (Ad) Nagelkerke is verbonden aan het Department of Economics van de Universiteit van Tilburg waar hij onderwijs en onderzoek verricht op de studieterreinen arbeidsverhoudingen, arbeidsmarkt en sociale zekerheid.
Mr. dr. W.G.M. (Willem) Plessen is verbonden aan het Departement Sociaal recht en Sociale Politiek van de Universiteit van Tilburg.
Prof. dr. A.C.J.M. (Ton) Wilthagen is hoofd van de afdeling Algemeen Beleidsgericht Onderzoek van de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA) en hoogleraar institutionele en juridische aspecten van de arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg.
Voorwoord
Over de auteurs
1. Interne flexibilisering: wie trekt er aan de touwtjes?
1.1 Interne flexibilisering
1.2 Interne flexibilisering in bedrijven
1.3 Interne flexibilisering in collectieve afspraken
1.4 Interne flexibilisering in de wet, rechtspraak en juridische praktijk
1.5 Tot besluit
2. Interne flexibiliteit, een juridische benadering
2.1 Flexibilisering en het arbeidsrecht
2.2 De opbouw van de arbeidsorganisatie
2.3 De hernieuwde afspraken
2.4 De eenzijdige wijziging
2.5 Naar juridische flexibiliteit?
3. ‘Interne flexibilisering’, een variatie op het thema van de institutionele leer?
3.1 Institutionalisten en contractualisten
3.2 De ‘institutionele’ theorie, eenvoudig noch enkelvoudig
3.3 De arbeidsverhouding, een contractuele verhouding: Ius sequitur vitam?
3.4 Naar een nieuw verbond tussen contract en instituut?
3.5 Slot
4. Functiecontracten, voor iedereen weggelegd?
4.1 Het functiecontract
4.2 Gebruik van functiecontracten in de praktijk
4.3 Wettelijke kaders
4.4 Compensatie
4.5 Wijziging arbeidsvoorwaarden
4.6 Conclusie
5. Flexibilisering van de arbeid voor de topmanagementgroep bij de rijksoverheid
5.1 Vragen over een affaire
5.2 Het stelsel van verplichte mobiliteit
5.3 Weging van het mobiliteitssysteem
5.4 Slot
6. Interne flexibiliteit in de rechterlijke organisatie
6.1 Flexibiliteit en de rechterlijke organisatie
6.2 Recente ontwikkelingen op het gebied van personeelsbeleid
6.3 Mobiliteit bij de administratie
6.4 Mobiliteit bij de juridische ondersteuning
6.5 Mobiliteit bij de rechterlijke macht
6.6 Slot
7. Interne flexibiliteit bij universiteiten
7.1 De universitaire rechtspositie
7.2 Flexibiliteit in de wijze van aanstelling
7.3 Flexibiliteit in de werkduur
7.4 Flexibiliteit in de beloning
7.5 Eenzijdige functiewijziging
7.6 Recente ontwikkelingen
7.7 Conclusie
8. Gezichtspunten bij het wijzigen van arbeidsvoorwaarden
8.1 Een checklist van aspecten
8.2 Arbeidsvoorwaarde of ordevoorschrift/faciliteit?
8.3 Extraatje of verkregen rechten?
8.4 Uitleg of aanpassing?
8.5 De wijzigingstechniek
8.6 Aard en niveau van de arbeidsvoorwaarde
8.7 Collectief of individueel
8.8 Rol van het gelijkheidsbeginsel
8.9 Aanleiding voor de wijziging en risicosferen
8.10 Bandbreedte CAO en afspraken met OR
8.11 Overige relevante gezichtspunten
9. Interne flexibiliteit: de balans opgemaakt
9.1 De ontwikkeling naar interne flexibiliteit
9.2 Voor- en nadelen van interne flexibiliteit
9.3 Enkele arbeidsrechtelijke bevindingen en discussiepunten
9.4 Tot besluit
Literatuur
