De columns verzameld in dit boekje werden eerder gepubliceerd in Novum, het orgaan van de verzamelde studentenverenigingen van de Leidse Rechtenfaculteit. Zij beslaan de periode 2006-2010, met een onderbreking in 2007, en geven een amusant, soms zelfs hilarisch beeld van het reilen en zeilen aan deze prestigieuze faculteit. Toch is er meestal ook een serieuze ondertoon te bespeuren.

De opbrengst van dit boekje komt ten goede aan de Stichting Advocaten voor Advocaten (A4A)

Voorwoord van deze bundel

Rechtsgeleerde columnistiek

Er zijn weinig rechtsgeleerde columnisten. Natuurlijk, we kennen de advocaten die een hoekje krijgen, vaak in het grootste dagblad van het land, en die dan verslag doen van de belevenissen in hun rechtspraktijk. Maar columnisten die over een veelheid van onderwerpen schrijven en die een rechtsgeleerde achtergrond hebben ken ik eigenlijk niet. Hoe zou dat komen? Dat is niet zo gemakkelijk vast te stellen, maar omdat ik mijn hele werkzame leven heb doorgebracht als wetenschapper aan een rechtenfaculteit heb ik wel mijn vermoedens. Juristen zien het formuleren van opinies over maatschappelijke vraagstukken als – ja, als te “opiniërend”. Zij houden zich bezig met wat men kan noemen “tweede orde argumentaties”. Daaronder versta ik een argumentatie die plaatsvindt tegen de achtergrond van een aantal morele uitgangspunten die zelf niet ter discussie worden gesteld. In de juristerij is zo’n uitgangspunt de wet. Of het is een uitspraak van een hoogste rechterlijke instantie. Juristen nemen dat als gegeven en proberen dan binnen de kaders die door wet en jurisprudentie worden aangereikt te argumenteren over de kwesties die ter discussie staan.

Dat is een heel andere positie dan die van de columnist. Een columnist neemt niets voor lief. De wet niet, een uitspraak van een rechter niet. Hij probeert met niets meer dan common sense waarderende opmerkingen te maken. De bundel met columns van Steef Bartman is wat dat betreft niet typerend voor de manier waarop juristen doorgaans schrijven. Bartman is niet de voorzichtige wikkende en wegende jurist die je op geen mening kunt betrappen,maar de provocerende columnist die over van alles een prikkelende mening blijkt te hebben en die deze nog mooi kan verwoorden ook.

In de columns uit het faculteitsblad Novum die in dit boek gebundeld zijn, gaat het vooral om een doorlopend commentaar op zaken die binnen de Leidse rechtenfaculteit aan de orde zijn of zijn geweest, maar Bartman weet daar beschouwingen aan vast te knopen die in betekenis de Leidse faculteit verre overstijgen. Ik hoop dat hij nog lang zal blijven schrijven.

PAUL CLITEUR

Hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap, Universiteit Leiden