Rede in verkorte vorm uitgesproken bij de openbare aanvaarding van het ambt van hoogleraar Europees recht aan de Faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit op vrijdag 18 november 2011 te Heerlen
Het gelijkheidsbeginsel is een grondprincipe van de Europese Unie, vastgelegd in het EU-Handvest van de grondrechten. Gelijkheid is tevens een van de waarden waarop de Unie is gebaseerd en komt onder meer tot uiting in het verbod van discriminatie op grond van nationaliteit. Europees recht heeft vrede, welvaart en de gelijkheid van vrouwen en mannen bevorderd. In veel opzichten is Europa een lichtbaken voor de wereld. Maar de afstand tussen de burgers en de Europese Unie is groot. Er leven ook gevoelens van ontgoocheling over de spanning tussen de vrije markt en de nationale verzorgingsstaat. Dreigt de uitbreidende Unie uit elkaar te vallen door afnemende solidariteit en verantwoordelijkheid? Hoe dient de verhouding te zijn tussen globalisering en de identiteit van de Unie? Op welke manier kunnen de burgers van de Unie directer bij de Europese democratie worden betrokken?
Prof. dr. Jan Willem Sap is hoogleraar Europees recht aan de Open Universiteit te Heerlen en universitair hoofddocent Europees recht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij was lid van de Nationale Conventie.
Inleiding
1 De Unie heeft een sociaal model
1.1 Gelijkheid als grondprincipe van het Unierecht
1.2 De noodzaak van meer solidariteit
1.2.1 Sociale politiek
1.2.2 Diensten van algemeen belang
1.2.3 Economische en Monetaire Unie
1.3 De ruimte van vrijheid, veiligheid en recht
2 De Unie is een lichtbaken voor de wereld
2.1 Eenheid in verscheidenheid
2.2 De Unie op het wereldtoneel
2.3 Europese identiteit en ontwikkelingssamenwerking
3 De Unie heeft een democratisch leven
3.1 De Unie als een uniek mengsel
3.2 De democratische beginselen van de Unie
3.3 De samenstelling van het Europees Parlement
Slot