Arbeidsovereenkomstenrecht en sociaalzekerheidsrecht behandelt op heldere en compacte wijze alle regels die met werken en niet-(meer)werken te maken hebben. Om de lezer in zijn leerproces behulpzaam te zijn, zijn in de hoofdstukken steeds tussenvragen opgenomen en staat aan het eind van een hoofdstuk altijd een volledige toets.
In het eerste deel van het boek vind je antwoorden op vragen als:
• Wat is een arbeidsovereenkomst?
• Waar kun je terecht om werk te vinden?
• Welk loon moet je ontvangen?
• Welke wijzigingen in de arbeidsovereenkomst moet je accepteren?
Ook het complexe Nederlandse ontslagrecht wordt overzichtelijk en uitgebreid behandeld. Hierbij wordt uitgegaan van de situatie vanaf 1 januari 2020, dus na inwerkingtreding van de Wet arbeidsmarkt in balans. Vervolgens komen aan de orde:
• Wat is het collectief arbeidsrecht?
• Wat is een cao?
• Wat is een algemeen verbindend verklaring?
• Wanneer mag er gestaakt worden?
• Wat is een ondernemingsraad?
In het tweede deel van het boek komt ons hele sociale zekerheidsstelsel aan bod. Van werkloosheidsregelingen tot arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen. Maar ook de Participatiewet, de regelingen voor ziektekosten, de kinderbijslag en de AOW.
Het boek is zeer geschikt als introductie in het gehele vakgebied en wordt gebruikt op hbo-opleidingen en universiteiten.
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Over de auteurs
Mr. dr. W.G.M. Plessen is als universitair hoofddocent verbonden aan de vakgroep Sociaal Recht en Sociale Politiek van Tilburg University. Tot 2016 was hij geruime tijd werkzaam op het cao-terrein, laatstelijk als directeur Sociale Zaken bij Randstad. Hij is in 1996 gepromoveerd op het onderwerp Collectief onderhandelen in de zorgsector en publiceert regelmatig onder andere over flexibele arbeidsverhoudingen en cao-recht. Hij is medewerker van het tijdschrift Recht en Arbeid (TRA). Verder verzorgt hij PAO-cursussen op het gebied van het uitzendrecht en is hij voorzitter van de Tilburg Maastricht Leergang (TMA) die een specialisatie-leergang verzorgt voor ervaren advocaten op het gebied van het arbeidsrecht.
Mr. P.M.M. Massuger is werkzaam als adviseur arbeidsrecht bij een brancheorganisatie waar hij vooral procedeert. Zijn specialisaties zijn arbeidsrecht, sociaalzekerheidsrecht en regelgeving op het terrein van de rij- en rusttijden. Op deze terreinen verzorgt hij ook een groot aantal workshops. Daarnaast werkt hij als zelfstandig adviseur onder de naam Massuger Arbeidsrechtadvies.
1 Sociaal recht, algemeen 11
1.1 Geschiedenis van het sociaal recht 11
1.2 Het moderne sociaal recht: een rustig bezit? 12
1.3 Begripsbepaling en bronnen van het sociaal recht 14
1.4 Het Nederlandse sociaal recht vergeleken met andere stelsels 15
1.5 Klassieke en sociale grondrechten 16
Vragen 18
2 Op weg naar werk 21
2.1 Vrije keuze van arbeid 21
2.2 Recht op arbeid 22
2.3 Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen 22
2.4 Arbeidsvoorzieningsinstrumenten 23
2.5 Particuliere arbeidsbemiddeling 24
2.6 Uitzendbureaus 24
2.7 Koppelbazen en zwartwerken 25
2.8 Sollicitatiefase 26
2.9 Ongelijke behandeling en discriminatie 27
2.10 Arbeid door kinderen en jeugdigen 33
2.11 Arbeidsovereenkomst tussen echtgenoten 34
Vragen 35
3 Individuele en collectieve arbeidsovereenkomst 39
3.1 Diverse overeenkomsten in verband met arbeid 39
3.2 Gemengde overeenkomsten 44
3.3 Ambtenaren en werknemers in de semipublieke sector 44
3.4 Flexibele arbeidsrelaties 45
3.5 De werkgever 48
3.6 Vormvereisten 48
3.7 Inhoud van de individuele arbeidsovereenkomst 49
3.8 Collectieve arbeidsovereenkomst 49
3.9 Lidmaatschap van een van de cao-partijen 50
3.10 De cao en de publieke sector en de semioverheidssector 52
3.11 Directierecht van de werkgever 52
3.12 Hiërarchie van rechtsbronnen 52
Vragen 55
4 Loon in het arbeidsrecht 59
4.1 Beloning in allerlei soorten 59
4.2 Juridische definities van loon 60
4.3 Enkele specifieke bepalingen rond het loon 60
4.4 Doorbetalen van loon; de kant van de werknemer 61
4.5 Doorbetalen van loon; de kant van de werkgever 63
4.6 Doorbetalen van loon; de zieke (ex-)werknemer 64
4.7 Het Burgerlijk Wetboek en de loonhoogte 74
4.8 Minimumloon 74
4.9 Beloning gehandicapten 75
4.10 Gelijke beloning van mannen en vrouwen 75
4.11 Pensioen 76
4.12 Bezoldiging van ambtenaren 76
Vragen 77
5 Arbeidstijden, verlof en arbeidsomstandigheden 81
5.1 Arbeidstijden 81
5.2 Vakantie en ander verlof 84
5.3 Arbeidsomstandigheden 88
Vragen 93
6 Beginsel van goed werkgever- en goed werknemerschap 95
6.1 De goede werkgever en de goede werknemer 95
6.2 Eisen voor goed werkgever- en werknemerschap 96
6.3 Ontwikkeling nieuw recht 96
6.4 Grondrechten 98
6.5 Een gehoorzaamheidsplicht? 99
6.6 Wijziging functie-inhoud, arbeidsvoorwaarden en arbeidsduur 99
6.7 Nevenarbeid 101
6.8 Aansprakelijkheid voor de fouten van de werknemer 102
6.9 Uitvindingen van de werknemer 103
6.10 Overgang van de onderneming 103
Vragen 105
7 Gelijk hebben en gelijk krijgen 107
7.1 Sancties werkgever 107
7.2 Sancties werknemer 109
7.3 (Bedrijfs)rechtspraak 109
7.4 Spoedrecht in arbeidszaken 110
7.5 Rechtsbijstand in arbeidszaken 110
7.6 Procesbevoegdheid van vakbonden en andere organisaties 110
7.7 Drempelverlaging 111
7.8 Sanctionering en/of publiekrechtelijke controle 111
7.9 Administratieve sanctionering van het sociaal recht 112
7.10 Internationaal privaatrecht in arbeidszaken 112
Vragen 114
8 Ontslagrecht 117
8.1 Diverse vormen van ontslag 117
8.2 Einde van rechtswege van de arbeidsovereenkomst 120
8.3 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds
goedvinden 125
8.4 Opzegging van de arbeidsovereenkomst 128
8.5 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de rechter 142
8.6 Transitievergoeding en billijke vergoeding 145
8.7 Overige aspecten van het ontslagrecht 148
Vragen 151
9 Arbeidsverhoudingen op nationaal niveau 157
9.1 Vakbonden 157
9.2 Vakverenigingsvrijheid 158
9.3 Werkgevers 159
9.4 Cao-overleg 160
9.5 Inhoud van de cao 161
9.6 Algemeenverbindendverklaring 163
9.7 Centraal overleg 164
9.8 Wet op de Sociaal-Economische Raad 165
9.9 Representativiteit 166
9.10 Loon- en inkomenspolitiek 166
Vragen 168
10 Staken is... geen werk 171
10.1 Collectieve arbeidsconflicten van allerlei aard 171
10.2 Strafrechtelijke kant van de staking 172
10.3 Civielrechtelijke kant van de staking 172
10.4 Rechtmatig, tenzij... 173
10.5 Stakingsrecht in Nederland na het Amsta-arrest 174
10.6 Misbruiktoetsing 175
10.7 Strengere normen bij andere arbeidsconflicten? 175
10.8 Gevolgen van onrechtmatigheid voor de vakbonden 180
10.9 Staking en de individuele arbeidsovereenkomst 180
10.10 Betaling van werkwilligen 181
10.11 Uitsluiting 182
10.12 Ambtenarenstaking 182
Vragen 183
11 Medezeggenschap 185
11.1 Geschiedenis van het medezeggenschapsrecht 185
11.2 Instelling, verkiezing en werkwijze van de ondernemingsraad 186
11.3 Bevoegdheden van de ondernemingsraad 188
11.4 Bescherming leden van de ondernemingsraad 192
11.5 Medezeggenschap in middelgrote en kleine ondernemingen 192
11.6 Algemene geschillenregeling 192
11.7 Medezeggenschap in arbeidsomstandigheden 193
11.8 Naamloze en besloten vennootschappen 193
11.9 Recht van enquête 195
11.10 Fusiegedragsregels 195
11.11 Multinationale ondernemingen 196
11.12 Medezeggenschap bij de overheid en het onderwijs 197
Vragen 198
12 Introductie sociale zekerheid 201
12.1 Korte geschiedenis van de sociale zekerheid 201
12.2 Uitvoeringsorganisatie 204
12.3 Juridisering van de sociale zekerheid 206
12.4 Kenmerken van sociale verzekering 207
12.5 Kenmerken van bijstand 208
12.6 Hoogte van de uitkeringen 208
12.7 Hoogte van het sociale minimum 209
12.8 Toekomst van de sociale zekerheid 210
Vragen 211
13 Arbeidsongeschiktheidsregelingen 213
13.1 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen 214
13.2 Regres 224
Vragen 226
14 Werkloosheidsregelingen 229
14.1 Wie is werkloos? 230
14.2 Referte-eis 232
14.3 Duur van de WW-uitkering 233
14.4 Arbeidsverledeneis 234
14.5 Hoogte van de werkloosheidsuitkering 235
14.6 Voorschot 236
14.7 Eindigen van de WW-uitkering 236
14.8 Herleven van het recht op WW 237
14.9 Verplichtingen en sancties algemeen 237
14.10 Verwijtbaar werkloos zijn en blijven; sancties 238
14.11 Passende arbeid 239
14.12 Re-integratiemaatregelen 240
14.13 Kring van verzekerden 241
14.14 Wet inkomensvoorziening oudere werklozen c.a 241.
14.15 Toeslagenwet 242
14.16 De WW en de niet-betalende werkgever 243
Vragen 244
15 Voorzieningen voor ouderen, nabestaanden en kinderen 247
15.1 Ouderen 247
15.2 Nabestaanden 254
15.3 Kinderen 256
Vragen 258
16 Ziektekosten en het vangnet van de bijstand 261
16.1 Ziektekosten 261
16.2 Bijstand 265
Vragen 270
17 Financiering sociale zekerheid 273
17.1 Financieringsbronnen en hun achtergronden 274
17.2 Financieringstechnieken 274
17.3 Premieheffing 275
17.4 Juridische aspecten van financiering 276
17.5 Inkomen en loon voor premieheffing 276
17.6 Dagloonbegrip 276
17.7 Kring van verzekerden werknemersverzekeringen 277
17.8 Kring van verzekerden volksverzekeringen 278
Vragen 279
18 De uitvoeringsorganisatie van de sociale zekerheid 281
18.1 Uitvoeringsorganisatie 281
18.2 Rechtspraak sociale zekerheid 284
Vragen 288
19 Internationale aspecten van het sociaal recht 291
19.1 Internationale Arbeidsorganisatie 291
19.2 Verenigde Naties 292
19.3 Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling 293
19.4 Raad van Europa 293
19.5 Europese Unie 293
19.6 Bilaterale verdragen 295
19.7 Rechtskracht van internationale normen op sociaalrechtelijk vlak 295
19.8 Toezicht op de naleving van internationale normen 296
19.9 Internationale verbanden van werkgevers en werknemers 297
Vragen 299
Lijst van afkortingen 301
Trefwoordenregister 305
0